Głęboko wierzę, że zioła mają moc leczniczą, choć może nie do końca nam znaną i nieumiejętnie wykorzystywaną.

Żeby mieć taką pewność, wystarczy zauważyć, jak każdego roku rośliny nie dają za wygraną i wiosną odradzają się na nowo, jak z maleńkiego nasionka wyrasta bujny krzew. W pełni te zdolności spożytkować – oto wyzwanie dla naukowców.

Jeśli jesteśmy przekonani, że zioła leczą, musimy też przyjąć, że, jak wszystkie substancje lecznicze, mają skutki uboczne i działania niepożądane.

Ziołami leczymy się, odkąd istnieje człowiek i ma wokół siebie rośliny. Dziś przybywa zwolenników ziołolecznictwa. Czy mają rację?

Przede wszystkim współczesna fitoterapia, czyli ziołolecznictwo, niewiele ma już wspólnego z leśnymi znachorkami. W przypadku wielu ziół ich działanie lecznicze zostało potwierdzone naukowo. Z niektórych roślin wyizolowano substancje czynne, które następnie zaczęto wytwarzać sztucznie, odwzorowując ich skład. Najbardziej znany przykład to kora wierzby i kwas acetylosalicylowy, potocznie zwany aspiryną.

Część ziół nie doczekała się jeszcze naukowych potwierdzeń i jest stosowana na zasadzie tradycji. Niekiedy „herbatka” poprawia nam samopoczucie tylko na zasadzie placebo. Oczywiście nie zawsze. W roślinach znaleziono ponad 50 tys. różnych substancji – produktów przemiany materii, która odbywa się w trakcie rozwoju rośliny. Tylko część z nich działa leczniczo. Najbardziej znane to flawonoidy, antocyjany, terpeny.

Zbierać samemu zioła czy kupić w aptece lub sklepie zielarskim? Ja bym raczej kupiła, bo zrywając rośliny, nie wiemy, ile w nich jest substancji czynnej, a ile np. zanieczyszczeń. Trzeba dobrze się na tym znać, żeby wiedzieć, gdzie i o jakiej porze zbierać.

Działanie ziół jest łagodne i powolne, na efekty czeka się niekiedy kilka tygodni. Dlatego nadają się do leczenia schorzeń przewlekłych: układu oddechowego, trawiennego, moczowego. Sprawdzają się w dolegliwościach wątroby, bo tam leki „chemiczne” szkodzą. W innych chorobach stosuje się często zioła wspomagająco. Ale – uwaga!

Jeśli jesteśmy przekonani, że zioła leczą, musimy też przyjąć, że, jak wszystkie substancje lecznicze, mają skutki uboczne i działania niepożądane. Miłorząb japoński i czosnek wpływają na krzepnięcie krwi. Rośliny podnoszące odporność mogą szkodzić po przeszczepie organu. Wiele ziół wchodzi w interakcję z lekami: antybiotykami, środkami antykoncepcyjnymi, zmieniając ich działanie.

Strasznym błędem, który może kosztować życie, jest stosowanie ziół bez wiedzy lekarza podczas (albo zamiast!!!) leczenia onkologicznego. Zioła nie wyleczą z raka, nie zastąpią chemioterapii czy innych leków, a przyjmowane „wspomagająco”, mogą osłabić albo wzmocnić działanie cytostatyków, jednocześnie nasilając ich skutki uboczne do poziomu, którego organizm nie wytrzyma.